Cambodja

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Preah-reach-anachâk Kampuchea
Vlag van Cambodja wapen van Cambodja
(Details)
Cambodja
Basisgegevens
Officiële landstaal Khmer, Thai
Hoofdstad Phnom-Penh
Regeringsvorm Parlementaire monarchie (Koninkrijk)
Religie Boeddhisme 96%[1]
Oppervlakte 181.035 km² [2] (2,5% water)
Inwoners 13.388.910 (2008)[3]
14.494.293 (2009)[4] (80,1/km² (2009))
Overige
Volkslied Nokoreach
Munteenheid riel (KHR)
UTC +7
Nationale feestdag 9 november
Web | Code | Tel. .kh | KHM | 855
Voorgaande staten
← Frankrijk 9 november 1953 (Onafhankelijk van Frankrijk)
Topografie
Cambodja
Portaal  Portaalicoon   Landen & Volken

Cambodja, officieel het Koninkrijk Cambodja, is een land in Zuidoost-Azië. In het noorden heeft het een 541 kilometer lange grens met Laos. In het noordwesten en westen heeft het een 745 kilometer lange grens met Thailand en in het oosten en zuidoosten heeft het een 1228 kilometer lange grens met Vietnam. Aan de kust grenst het aan de Golf van Thailand en de Zuid-Chinese Zee

Inhoud

Geschiedenis

De eerste bekende beschavingen verschijnen ongeveer in de 1e eeuw van onze jaartelling in Cambodja. Dit zijn de beschavingen van Chenla (Chinese naam, Khmer naam Kambu) en Funan (Chinese naam, echte naam onbekend) meer in hedendaags Vietnam. Van 802 tot ongeveer 1350 was Cambodja onderdeel van een groot Khmer-rijk. Dit rijk strekte zich uit over grote delen van Zuidoost-Azië, waaronder het hedendaagse Cambodja, delen van Vietnam, Laos, Thailand en tot aan de oostelijke grenzen van Myanmar. De hoofdstad van dit rijk was voor de langste tijd in Angkor Thom (vaak wordt Angkor Wat genoemd als hoofdstad maar dit was de stadstempel) dat bij het hedendaagse Siem Reap ligt. Angkor Wat en andere hindoetempels zijn beroemde overblijfselen van deze beschaving. Na verscheidene oorlogen met Ayutthaya en Lan Xang (dat het zelf had helpen stichten), verplaatsten de Khmers de hoofdstad naar Phnom-Penh en ongeveer vanaf die tijd veranderde de naam in Kambu-ja (Cambodja).

Vanaf het midden van de 15e eeuw tot de komst van de Fransen werd Cambodja geregeerd door zwakke koningen en werd het verscheurd door interne conflicten. Ook vele oorlogen met Ayutthaya en Vietnam leidden tot grote verliezen in zowel land als rijkdom. Cambodja zou nooit meer de omvang en glorie van het oude Khmer-rijk meemaken.

Tussen 11 augustus 1863 en 9 november 1953 werd Cambodja geregeerd door Frankrijk. Eerst werd Cambodja een Frans protectoraat, op 17 oktober 1887 werd het een onderdeel van de Unie van Indochina samen met Tonkin, Annam, Cochin China en Laos (vanaf 1893). Vanaf 8 november 1949 trad Cambodja toe tot een associatie met Frankrijk. Op 9 november 1953 werd Cambodja onder koning Norodom Sihanouk onafhankelijk en sindsdien kent het een turbulente geschiedenis met vele politieke wisselingen.

Tijdens de Vietnamoorlog werd Cambodja zwaar gebombardeerd door Amerikaanse B-52-bommenwerpers die de Vietcong en de Ho Chi Minh-route als doel hadden. Cambodja was na Laos zelfs het zwaarst gebombardeerde land in Zuidoost-Azië, er vielen naar schatting 600.000 burgerslachtoffers. In 1970 vielen Amerikaanse en Zuid-Vietnamese troepen Cambodja binnen om aldaar gelegerde Vietcongtroepen aan te vallen. In 1975 wierp de Rode Khmer de regering van Lon Nol omver en kwam aan het bewind. Ze oefenden een waar schrikbewind uit en vermoordden tussen 1,5 miljoen en 2,5 miljoen mensen (schattingen zijn zo laag als 800.000 (bekentenis Pol Pot) en zo hoog als 3 miljoen (Vietnamese bronnen)). Dit was ongeveer 25% van de Cambodjaanse bevolking.

In 1978 vielen de Vietnamezen Cambodja binnen, nadat de laatste het zuiden van Vietnam was binnengevallen. Hierna heerste er tot ver in de jaren '90 van de 20e eeuw een burgeroorlog die uiteindelijk resulteerde in de overgave van de laatste Rode Khmer-guerrillero's. Van 1991 tot 1993 was het land onder bestuur van de Verenigde Naties (UNTAC). In mei 1993 werden er voor het eerst weer verkiezingen gehouden. De situatie bleef echter tot in 2003 onstabiel.

Demografie

Bevolking

De meeste Cambodjanen horen etnisch gezien bij de Khmer (90%). De Vietnamezen zijn de op een na grootste groep met 5% en de Chinezen volgen met 1%. [1] De overige vier procent van de bevolking bestaat uit de islamitische Chams, de Thais en bergvolkeren. Een grote groep Cambodjanen woont buiten Cambodja, namelijk in de provincies Buriram, Sisaket, Surin en Ubon Ratchathani in het noordoosten van Thailand. En in het zuidelijk deel van Vietnam, dat door de Cambodjanen ook wel Kampuchea Krom wordt genoemd, de inwoners worden ook wel Khmer Krom genoemd. Het land heeft een relatief jonge bevolking, de snelst groeiende bevolking van de regio.

Religie

Volgens de volkstelling van 1998 volgt 96,4% van de bevolking in Cambodja het theravada-boeddhisme. De grootste religieuze minderheid vormen de moslims met 2,1% van de bevolking, zij behoren over het algemeen tot de Cham. [1]

Bestuurlijke indeling

1rightarrow.png Zie provincies van Cambodja voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Cambodja is onderverdeeld in 23 provincies (khett) en een stedelijk gebied (krong) (hoofdstad Phnom-Penh).

Geografie

Cambodja heeft een oppervlakte van 181.035 km². In het zuiden heeft Cambodja een kustlijn van ongeveer 441 kilometer aan de Golf van Thailand. Behalve in het zuidoosten worden alle grenzen van Cambodja gevormd door lage gebergtes. Binnen deze grenzen ligt een grote laagvlakte die het hart van Cambodja vormt.

Deze vlakte is het meest dichtbevolkte deel van Cambodja en is zeer vruchtbaar door de overstromingen, natte rijstbouw vormt hier het belangrijkste landgebruik. De Mekongrivier die stroomt vanaf Laos in het noorden tot aan Vietnam in het zuidoosten zorgt voor de drainage van dit gebied. Centraal in deze laagvlakte in het noordwesten van Cambodja ligt het Tonlé Sapmeer ('Groot Meer' in het Khmer). In het droge seizoen stroomt het water via de Tonlé Saprivier in de Mekong. In het natte seizoen verandert de stroomrichting echter door de hoge waterstand in de Mekong. Het water stroomt dan naar het meer, dat daardoor verdrievoudigt in oppervlak. Het meer wordt dan het grootste zoetwatermeer in Zuidoost-Azië.

Ongeveer 75 procent van Cambodja ligt op een hoogte van minder dan 100 meter boven het zeeniveau. In het zuidwesten van Cambodja ligt het Kravanhgebergte (Cardamongebergte) met als hoogste piek de Aoralberg van 1771 meter. Dit gebergte heeft een uitloper langs de kust tot aan de grens met Vietnam genaamd het Damreigebergte (Olifantgebergte) met pieken tussen de 500 en 1000 meter. De westelijke grens van Cambodja met Thailand wordt gevormd door een heuvelachtig gebied met toppen tot 500 meter. Aan de noordelijke grens met Thailand liggen de steile Dongrekbergen met pieken tot 700 meter, ook de Preah Vihear Tempel ligt in dit gebergte.

Natuur

Vegetatie

Cambodja bestond vroeger voor een groot gedeelte uit regenwoud. Door de massale houtkap in de afgelopen jaren is dat nu nog maar 52% van het oppervlak van het land (voorheen 75%). Aan de kust komt ook veel mangrovebegroeiing voor. De rest is in gebruik als akkerland.

Klimaat

Cambodja heeft een tropisch moessonklimaat. De gemiddelde temperatuur is het hele jaar door ongeveer 30 graden. De temperatuur varieert van 10 graden in de koele maanden tot 45 graden in de zomer. Cambodja kent twee moessons: de droge noordoostmoesson van november tot april, als de winden uit het noordoosten komen, en de natte zuidwestmoesson van mei tot oktober, als de winden uit het zuidwesten komen en veel regen brengen. De periode met de minste regenval is januari - februari.

Economie

Cambodja is een zeer arm land en de economie draait zeer slecht door de vele oorlogen. Voor 1970 produceerden de boeren genoeg voedsel voor de behoeften van het land. Maar tegen 1986 was dit door de vele vernielingen nog maar 75%. Landbouw is de belangrijkste activiteit en rijst, rubber en maïs zijn de belangrijkste gewassen. Er is bijna geen industrie en de industrieën die er zijn produceren voornamelijk voor binnenlandse consumptie.

Tijdens de economische crisis in Azië in 1997 kwam de economie tot een stilstand. Dit kwam ook door onrust, burgeroorlog en politieke crisis. In 1999, het eerste volledige jaar zonder gevechten in 30 jaar, begon de economie mede dankzij hervormingen weer te groeien met 5%. In 2000 groeide het BNP met 5%, in 2001 met 6,3% en in 2002 met 5,2%.

Toerisme

Het toerisme is de snelst groeiende sector in de Cambodjaanse economie in de laatste jaren. Dit ondanks dat er 20 Amerikaanse dollar betaald moet worden bij aankomst in Cambodja en er hoge toegangsprijzen voor monumenten zijn. In het jaar 2000 waren er 34% meer toeristen dan in 1999 en in het jaar 2001 groeide het zelfs met 40% tot aan de terroristische aanslagen in New York van 11 september.

Ondanks deze groeipercentages staat de regering voor een grote uitdaging. Het grootste deel van de begroting wordt nog steeds betaald met buitenlandse hulp en de politieke instabiliteit en corruptie houden veel buitenlandse investeerders tegen. Ook het gebrek aan scholing en de bijna totale afwezigheid van enige infrastructuur op het platteland zorgen voor grote problemen in de nabije toekomst.

Bezienswaardigheden

Politiek

Hedendaagse problematiek

Satellietfoto Thailand en Cambodja

Een van de grote problemen is nog steeds de instroom van Vietnamezen die in Cambodja komen wonen. De Khmer Krom (Khmer in zuidelijke Vietnam) vormen daarbij een politiek probleem voor de regering. Er heerst in Cambodja dan een sterk anti-Vietnamees sentiment. De Thais worden daarnaast beschouwd als kolonisator en de woede hierover is door politieke figuren gebruikt om in januari 2003 grote onrust tegen Thaise bedrijven en instellingen uit te lokken. Onder andere de Thaise ambassade is toen afgebrand.

Aids vormt een groot probleem met een grote toename in het aantal gevallen in recente jaren. Dit komt onder andere door de pertinente weigering van de Khmer-man om condooms te gebruiken bij het geslachtsverkeer en de grote rol die prostitutie speelt in de cultuur (net als in Thailand en andere Aziatische landen) waarbij het normaal is voor een man om al vanaf de puberteit een prostituee te bezoeken.

De grote politieke rivaliteit tussen de partijen van Hun Sen, prins Norodom Ranariddh (gesteund door koning Norodom Sihanouk) en Sam Rainsy in combinatie met de overvloedige beschikbaarheid van oorlogstuig vormen een gevaar voor de stabiliteit van het land. Tevens heerst er corruptie. Zo steekt een kring rond de corrupte regering een miljoenenopbrengst uit de massale houtkap in eigen zak. Cambodjanen die daar tegen in opstand komen riskeren hun leven. De schrijnende armoede die van dat alles het gevolg is, tezamen met de talloze landmijnen en de gevolgen daarvan, vormen op het platteland een groot probleem.

De naam Cambodja

Cambodja is vaak van naam veranderd. De Cambodjanen zelf noemen hun land Kampuchea, deze naam is afgeleid van het woord Kambu-ja. Deze naam betekent letterlijk: zij die geboren zijn door Kambu. Kambu is volgens een mythe de grondlegger van Cambodja. Deze mythe gaat zover terug als de 10e eeuw. De Westerse namen Camboxa (Portugees), Cambodge (Frans), Kambodscha (Duits) enz. zijn variaties van de inheemse naam.

Sinds de onafhankelijkheid van Frankrijk in 1953 heeft Cambodja vele namen gekend:

De Rode Khmer veranderde de naam Cambodja in Kampuchea om op die manier definitief afscheid te nemen van het koloniale tijdperk. De naam werd weer terugveranderd in Cambodja omdat de naam Kampuchea herinneringen oproept aan het regime van de Rode Khmer, en de regering daardoor geassocieerd werd met diens wreedheden.